Greece Discover: Αρχαία Ελληνικά Θέατρα μέρος 1ο

Τα αρχαία Ελληνικά θέατρα είναι ένα κομμάτι του παρελθόντος μας αλλά και του παρόντος. Η επιρροή της αρχιτεκτονικής του αρχαίου θεάτρου στη διαμόρφωση των σημερινών θεάτρων, κινηματογράφων και άλλων χώρων μαζικής συγκέντρωσης όπως τα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα είναι εμφανής, με αποτέλεσμα να ζούμε καθημερινά ένα μικρό κομμάτι της αρχαίας μας κληρονομιάς είτε βρισκόμαστε στην Ελλάδα είτε όχι.

Τα ίδια τα αρχαία θέατρα υπήρχαν παντού, σε κάθε πόλη και σε κάθε ιερό κάποιου μεγέθους και χρησίμευαν για θρησκευτικές τελετουργίες, αγώνες μουσικής και ποίησης, θεατρικές παραστάσεις, συνελεύσεις του δήμου ή της βουλής της πόλης-κράτους, ακόμα και ως αγορά. Στην πραγματικότητα, τα θέατρα που υπήρξαν στην αρχαία Ελλάδα ήταν πολύ περισσότερα από όσα έχουν βρεθεί και ίσως από όσα θα βρεθούν ποτέ. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον τρόπο κατασκευής τους κατά την αρχαϊκή περίοδο. Τότε τα έφτιαχναν σε φυσικά κοιλώματα του εδάφους και τα διαμόρφωναν με μικρές μόνο παρεμβάσεις στον χώρο ή μεταφορά χώματος. Σε αντίθεση με τις λίθινες κατασκευές, αυτά τα θέατρα είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστούν στις αρχαιολογικές ανασκαφές.

Γράφει η Κ. Αλαμπασίνη
Read this article in english

Τα αρχαία θέατρα, αρχιτεκτονικά αποτελούνταν από την ορχήστρα, την πλατεία στην οποία έπαιρνε θέση ο χορός και -κατά την πρώιμη περίοδο- οι υποκριτές και από το κοίλο, το κεκλιμένο κομμάτι όπου υπήρχαν τα καθίσματα των θεατών. Τον 5ο αιώνα π.Χ. στη σύνθεση του θεάτρου προστέθηκε η σκηνή η οποία ξεκίνησε ως μονώροφη και με ρόλο παρασκηνίων. Κατά την Πρώιμη Ελληνιστική Περίοδο η σκηνή έγινε διώροφη, με την οροφή του ισογείου να εξέχει
κάτω από τον πρώτο όροφο σχηματίζοντας έναν εξώστη. Από το 2ο αι. π.Χ. η δράση των υποκριτών μεταφέρθηκε πάνω σε αυτό τον εξώστη, που ονομάστηκε λογείον.

Πολλοί από εμάς ξέρουμε λίγα για τα σημαντικά ελληνικά αρχαία θέατρα. Για να αναπληρώσουμε αυτό το κενό δεν έχουμε παρά να ρίξουμε μια ματιά στο παρελθόν μας.

Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου

Το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου βρίσκεται στον χώρο του Ασκληπιείου Επιδαύρου πολύ κοντά στο χωριό Λυγουριό. Θεωρείται το τελειότερο αρχαίο ελληνικό θέατρο από άποψη ακουστικής και αισθητικής.

Το αρχαίο θέατρο χτίστηκε μεταξύ του 340 π.Χ. και του 330 π.Χ. από τον Αργείο αρχιτέκτονα Πολύκλειτο τον Νεότερο για διασκέδαση των ασθενών του Ασκληπιείου αλλά και ως ένα μέσο θεραπείας, καθώς υπήρχε η πεποίθηση πως η παρακολούθηση θεάτρου είχε ευεργετικά αποτελέσματα για την ψυχική και σωματική υγεία των ασθενών. Η λατρεία του Ασκληπιού πλαισιωνόταν με αθλητικούς και καλλιτεχνικούς αγώνες όπως και από παραστάσεις δράματος. Έτσι, οι εκδηλώσεις που πραγματοποιούνταν στο θέατρο αποτελούσαν αναπόσπαστο, ουσιαστικό μέρος των εορταστικών δρωμένων προς τιμήν του ιατρού-θεού.

Το αρχαίο θέατρο είχε χωρητικότητα 13.000 θεατών. Χωρίζεται σε δύο μέρη, το πάνω των 21 σειρών καθισμάτων για το λαό και το κάτω με 34 σειρές καθισμάτων, για τους ιερείς και τους άρχοντες. Η αρχιτεκτονική μορφή της σκηνής του θεάτρου της Επιδαύρου δείχνει ότι αυτό προοριζόταν για την παρουσίαση δραμάτων με την καθιερωμένη μορφή που οριστικοποιήθηκε στην Αθήνα κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Αντίθετα απ' ό,τι συνέβη σε άλλα θέατρα των κλασικών ή ελληνιστικών χρόνων, το συγκεκριμένο δεν αναμορφώθηκε κατά τα ρωμαϊκά χρόνια κι έτσι διατήρησε την αυθεντική του μορφή μέχρι το τέλος της αρχαιότητας. Κατά την επικρατέστερη επιστημονική άποψη κατασκευάστηκε σε δύο φάσεις. Η πρώτη τοποθετείται στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα, κάπου στο τέλος της πρώτης περιόδου ακμής του Ασκληπιείου που συνοδεύτηκε από σημαντική οικοδομική ανάπτυξη ενώ η δεύτερη συμπίπτει με τα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα.

Το θέατρο της Επιδαύρου αποκαλύφθηκε ύστερα από ανασκαφές που πραγματοποίησε ο αρχαιολόγος Π. Καββαδίας, υπό την αιγίδα της Αθηναϊκής Αρχαιολογικής Εταιρείας κατά το διάστημα 1870-1926. Λίγα χρόνια μετά, το 1938 ανέβηκε η πρώτη παράσταση στον χώρο του αρχαίου θεάτρου της Επιδαύρου, η Ηλέκτρα του Σοφοκλή με πρωταγωνίστριες την Κατίνα Παξινού και την Ελένη Παπαδάκη. Οι παραστάσεις σταμάτησαν στην συνέχεια λόγω του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Στις αρχές της δεκαετίας του '50, το θέατρο δέχτηκε εργασίες αναστήλωσης για να μπορεί να δέχεται μεγάλο αριθμό θεατών και από το 1955 εγκαινιάστηκε το Φεστιβάλ Επιδαύρου που περιλάμβανε παραστάσεις στο αρχαίο θέατρο κάθε καλοκαίρι. Στα πλαίσια του Φεστιβάλ Επιδαύρου έχουν εμφανιστεί στην Επίδαυρο ορισμένοι από τους μεγαλύτερους Έλληνες και ξένους ηθοποιούς αλλά και η διάσημη Ελληνίδα σοπράνο Μαρία Κάλλας.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι:

Αφιέρωμα στα Αρχαία Θέατρα – 7 Ημέρες της Καθημερινής

http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1999/07/25071999.pdf

Πηγές (και για τα τρία μέρη):

http://el.wikipedia.org/wiki/Αρχαίο_ελληνικό_θέατρο_(αρχιτεκτονική)

http://el.wikipedia.org/wiki/Κατάλογος_αρχαίων_θεάτρων

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%AD%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CF%8D%CF%83%CE%BF%CF%85

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF_%CE%B8%CE%AD%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF_%CE%95%CF%80%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85

http://www.theaterinfo.gr/abouttheatre/ancientgreektheatre/epidavrostheater/index.html

http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=4932

http://www.diazoma.gr/200-Stuff-15-Paratiritirio/DataSheet_Arxaio-Theatro-Verginas_v1.pdf

http://www.theaterinfo.gr/abouttheatre/ancientgreektheatre/theatrododonis/index.html